Pśed 85 lětami – 1. septembra 1939 – jo se zachopił z nadpadnjenim nacionalsocialistiskeje Nimskeje na Pólsku Druga swětowa wójna, kenž jo luźam smjerś a śerpjenje pó milionach pśinjasła. Pódobnje tužny jubilej smy měli južo 1. awgusta, wšak jo pśed 100 lětami, 1. awgusta 1914, Nimski Rajch rusojskemu carojstwoju wójnu pśipowěźeła, z cymž jo až do 1918 Prědna swětowa wójna groznosći napórała.

A źinsa? Jo teliko njeměra a njewěstosći, ako wuglědajomy na swěśe, až tšach pśed tśeśeju swětoweju wójnu bóžko njejo cele mimo zakłada. Pšašanja wokoło měra a wójny su esencielne, za žywjenje wažne, a to nam teke wótpowědne jubileje a wopomnjeńske dny hyšći raz wuwědobniju. W Nimskej ga teke płaśi 1. september ako antiwójnski źeń, a 21. september jo wót Zjadnośonych narodow (UNO) wuwołany mjazynarodny źeń měra.